Wit-Rusland: Belarus

Na de val van de Berlijnse muur en het uiteenvallen van de USSR had ook Belarus de mogelijkheid zich te ontdoen van het Russische juk. Een vorm van democratie werd ingevoerd en er werden vrije verkiezingen gehouden.

De band met het moederland (Rusland) bleef evenwel bestaan zodat Belarus een satellietstaat bleef. Het maakt nu deel uit van de Russische Federatie. Wit Rusland was een van de oprichters van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten. In 1994 kwam de Russisch gezinde Alexander Lukashenko aan de macht die zich sterk maakte voor een unie met Rusland.

Wel is er opnieuw godsdienstvrijheid en de eigendommen van de kerk werden teruggegeven. In sommige gevallen is er zelfs een samenwerking tussen kerk en staat en dit op het vlak van sociale voorzieningen. Hoewel Belarus officieel niet meer communistisch is, staat het standbeeld van Stalin nog steeds prominent voor het parlement en voor ieder stadhuis. De Wit-Russische taal wordt gesproken en onderwezen door een zeer beperkte groep. Het overgrote deel van de bevolking spreekt Russisch, zodat deze de algemene en officiële omgangstaal is geworden.

Belarus, zo noemen ze zich officieel, is een groot uitgestrekt, glooiend land en wordt de graanschuur van Oost-Europa genoemd. De weidse landbouwpercelen worden afgewisseld met uitgestrekte bossen. Er wordt nog steeds gewerkt met het kolchozensysteem (zeer grote staatsboerderijen met tewerkstelling voor de omwonenden). Er zijn ook strafkolonies, de gevangenen moeten dwangarbeid verrichten op de boerderij die bij de gevangenis is gevoegd. (Belarus is het enige Europese land dat nog terechtstellingen uitvoert).

Belarus is ook een land met grote armoede.
Vooral op het platteland heerst grote armoede. De meeste mensen hebben wat grond rond hun huis dat bestaat uit houten muren en een golfplaten dak. Zij kunnen hun basisvoeding zelf telen. Deze voeding is echter zeer eenzijdig en leidt vooral bij de kinderen tot een algemeen vitaminegebrek. Andere voeding is zeer duur en voor de meeste mensen onbetaalbaar. Bodem en lucht zijn bovendien ernstig vervuild door de eigen industrie (chemie, aardolieproducten, machines en metaalproducten) en door de Russische industrie die gevestigd is aan de grens met Belarus. Deze vervuiling vindt men in de voedselketen terug. Er is geen officiële controle op het voedsel, zodat de werkelijke graad van vervuiling moeilijk te achterhalen is – niemand zal water uit de kraan drinken, men heeft er geen vertrouwen in. De gezondheidszorg is gratis, maar voor een behandeling moet men naar de stad, mits doorverwijzing van de plattelandsdokter. Ook hier loopt een en ander fout, zodat de zorg nauwelijks tot bij de gewone man komt.

In 1986 is dan het ongeval met de kerncentrale van Tsjernobyl (Oekraïne) gebeurd. Gezien deze centrale dicht bij de grens met Belarus ligt, hadden ook zij te maken met de gevolgen. Een radioactieve wolk trok over een groot deel van het land. Nu, bijna 35 jaar later zijn de gevolgen van deze ramp nog steeds voelbaar. Bij de bevolking zijn er heel wat kankergevallen, ook bij de kinderen. Hoewel men het probleem tracht te minimaliseren, is het toch opvallend dat Minsk, de hoofdstad van Belarus, gespecialiseerde en gerenommeerde centra heeft voor kanker én voor metabole aandoeningen.

Het Zuidoosten van het land is nog steeds besmet (men spreekt van een vervalperiode van 300 jaar) en als de winden uit deze richting komen, brengen die radioactieve deeltjes mee, zodat er een constante, zij het minieme, besmetting ontstaat. Deze herhaalde minieme hoeveelheden zijn op termijn vooral voor zwakke personen en kinderen nefast. Deze conclusie wordt door Greenpeace verkondigd en gestaafd door meerdere wetenschappers, doch tegengesproken door de autoriteiten. Daarom zijn wij ook gestart met de kinderen uit Belarus in ons programma op te nemen.

Het is een vorm van solidariteit, waarbij we deze kinderen de kans geven even op adem te komen in onze gezinnen. We kunnen het beschouwen als een gezondheidsverblijf. De selectie gebeurt door de diverse regionale Caritasdiensten van Belarus en de kinderen komen uit alle districten. De coördinatie gebeurt door Caritas Belarus.

Bij de evaluatie van het project is gebleken, dat deze kinderen inderdaad nood hebben aan een vakantie en aan gezondheid (al was het maar 1 maand per jaar gezonde lucht). Wij hopen in de toekomst meerkinderen, jongeren te kunnen uitnodigen. De zeer stenge en stroeve administratie en de hoge vervoerskost maken deze bestemming niet zo eenvoudig. Toch vinden we het belangrijk om met dit land door te gaan.

Protest Wit-Rusland

Bij deze gelegenheid willen we toch jullie aandacht vestigen op de grote problematiek in Belarus. Elk van ons volgde de politieke evolutie via de verscheidene mediakanalen n.a.v. de recente verkiezingen. Graag willen wij, als Euro-Children, onze steun uiten aan de vele mensen op de barricaden die vreedzaam en kordaat hun stem eindelijk laten horen, angsten overwinnen en rechtop staan. Deze prachttekening (gepubliceerd op de FB-tijdlijn van een Caritas-medewerker) symboliseert hun vreedzaam verzet. Wij deelden dit dan ook op onze tijdlijn om hen, en zeker onze vrienden van Caritas Minsk, een hart onder de riem te steken. Ook jij kan je laten horen in hun strijd om eerlijke democratie met steunbetuigingen, zoals een op ons gepubliceerde Facebook-verhaal, of op welke manier ook. We leven met hen mee!